اثر تنش آبی زئولیت و محلول پاشی اسید سالیسیلیک بر برخی صفات زراعی و فیزیولوژیکی گلرنگ بهاره

توضیحات

چکیده
به منظور بررسی اثر تنش آبی، مصرف زئولیت و سالیسیلیک اسید بر عملکرد و اجزاء عملکرد گلرنگ بهاره، آزمایشی در سال ۱۳۸۹ به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه ی بلوک ‌های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. در این آزمایش تنش آبی به عنوان عامل اصلی در سه سطح I0= آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه (شاهد)، I1= آبیاری به میزان ۸۵ درصد نیاز آبی گیاه، I2= آبیاری به میزان ۷۰ درصد نیاز آبی گیاه در کرت های اصلی و مصرف مقادیر مختلف زئولیت در سه سطح  Z0=  عدم مصرف زئولیت (شاهد)، Z1= مصرف زئولیت به مقدار چهار تن در هکتار، Z2= مصرف زئولیت به مقدار هشت تن در هکتار و مصرف سالیسیلیک اسید در دو سطح SA0= عدم مصرف سالیسیلیک اسید و SA1= مصرف سالیسیلیک اسید ( محلول پاشی) به عنوان عوامل فرعی به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار داده شد. نتایج نشان داد که اثر سطوح مختلف تنش آبی بر صفاتی مانند ارتفاع گیاه، تعداد غوزه در بوته، تعداد دانه در غوزه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک غوزه های فرعی در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. همچنین سطوح مختلف مصرف زئولیت نیز بر صفاتی چون، تعداد غوزه در بوته، تعداد دانه در غوزه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک غوزه های فرعی در سطح آماری یک درصد و صفت ارتفاع بوته در سطح پنج درصد معنی دار شد. مصرف سالیسیلیک اسید نیز بر صفاتی همچون تعداد  دانه در غوزه و عملکرد دانه در سطح آماری یک درصد معنی دار بود. در بین سطوح مختلف تنش آبی، بیشترین و کمترین عملکرد دانه با میانگین ۷۵/۹۵۴ و ۲۹/۴۵۵ کیلوگرم در هکتار به ترتیب مربوط به تیمار آبیاری بر اساس ۱۰۰ و ۷۰ درصد نیاز آبی گیاه بود. همچنین در بین سطوح مختلف مصرف زئولیت بیشترین و کمترین عملکرد دانه با میانگین ۵۸/۸۲۳ و ۳۳/۵۸۹ کیلوگرم در هکتار به ترتیب مربوط به تیمار مصرف ۸ تن زئولیت و تیمار عدم مصرف زئولیت بود.

کلمات کلیدی: تنش آبی، زئولیت، سالیسیلیک اسید، عملکرد دانه، گلرنگ.
 

فهرست مطالب
عنوان    صفحه
فصل اول    1
1: کلیات    2
1-1: مقدمه    2
1-2: تاریخچه    3
1-3: مشخصات گیاه شناسی     11
1-4: مراحل نمو گلرنگ    18
1-5: زئولیت     21
1-5-1: کاربرد زئولیت در کشاورزی       23
1-5-2: فواید مصرف زئولیت       24
1-5-3: زئولیت (کود هوشمند)       24
1-5-4: مزایای استفاده در آبیاری    26
1-5-5: مزایای استفاده در خاک      26
1-5-6: مزایای استفاده کودی      27
1-5-7: تأثیر در محصولات کشاورزی     27
1-5-8: تأثیر در گیاه      28
1-5-9: اثرات اکولو‍ژیکی      28
1-5-10: مصارف بهداشتی و زیست محیطی زئولیت     28
فهرست مطالب
عنوان     صفحه
۱-۵-۱۱: کلینوپتیلولیت      29
1-5-12: تولید زئولیت در جهان      30
1-6: سالیسیلیک اسید (یک شبه هورمون گیاهی)      32
1-6-1: تاریخچه¬ی شناخت سالیسیلیک اسید (SA)     32
1-6-2: سالیسیلیک اسید و نقش آن در گیاهان     33
1-6-3: نقش سالیسیلیک اسید در پیری برگ ها     34
1-6-4: سالیسیلیک اسید و تنظیم کنندگی رشد در شرایط تنش     35
فصل دوم (بررسی منابع)      37
2: بررسی منابع      38
2-1: تنش      38
2-1-1: انواع تنش های محیطی     41
2-1-2: تنش خشکی (کمبود آب)      42
2-1-3: اثرات تنش آب بر ساختمان گیاه     42
2-1-4: اثرات تنش آب بر رشد گیاه      43
2-1-5: پایداری غشاء و تنش     44
2-1-6: تنش و متابولیسم کربن     45
2-1-7: مکانیسم های مقاومت به خشکی     47
2-1-8: اثرات تنش آب بر محتوای آب نسبی     48
فهرست مطالب
عنوان     صفحه
۲-۱-۹: اثر تنش کمبود آب بر محتوای آب اولیه     49
2-1-10: اثر تنش کمبود آب بر کمبود آب اشباع     49
2-1-11: اثر تنش کمبود آب بر مقدار آب برگ    50
2-1-12: اثر تنش کمبود آب بر صفات زراعی، عملکرد و اجزای عملکرد    51
2-1-13: اثر تنش کمبود آب بر ارتفاع بوته     52
2-1-14: اثر تنش کمبود آب بر ارتفاع شاخه دهی از سطح زمین     53
2-1-15: اثر تنش کمبود آب بر تعداد شاخه¬ی فرعی در بوته      54
2-1-16: اثر تنش کمبود آب بر قطر ساقه      55
2-1-17: اثر تنش کمبود آب بر عملکرد دانه      55
2-1-18: اثر تنش کمبود آب بر وزن هزار دانه     58
2-1-19: اثر تنش کمبود آب بر عملکرد بیولوژیک      60
2-1-20: اثر تنش کمبود آب بر قطر غوزه     61
2-1-21: اثر تنش کمبود آب بر شاخص برداشت     61
2-1-22: اثر تنش کمبود آب بر تعداد غوزه در بوته     63
2-1-23: اثر تنش کمبود آب بر تعداد دانه در غوزه     64
2-1-24: اثر تنش کمبود آب بر تعداد غوزه¬ی نابارور     66
2-1-25: اثر تنش کمبود آب بر شاخص سطح برگ     66
2-1-26: اثر تنش خشکی بر عملکرد روغن     66
فهرست مطالب
عنوان     صفحه
۲-۱-۲۷: اثر تنش خشکی بر درصد روغن     68
2-1-28: اثر تنش خشکی بر پروتئین ها    69
2-1-29: اثر تنش خشکی بر چربی ها     69
2-1-30: اثر تنش خشکی بر اولئیک اسید     70
2-1-31: اثر تنش خشکی بر لینولئیک اسید    70
فصل سوم (مواد و روش ها)     72
3: مواد و روش ها     73
3-1: خصوصیات جغرافیایی و اقلیمی محل آزمایش     73
3-2: انتخاب طرح آزمایشی     75
3-3: خصوصیات رقم مورد استفاده     75
3-4: آماده سازی زمین و عملیات زراعی     77
3-5: اندازه گیری صفات     78
3-5-1: عملکرد و اجزای عملکرد     78
3-5-1-1: ارتفاع گیاه     78
3-5-1-2: ارتفاع اولین شاخه¬ی فرعی گیاه از سطح خاک     78
3-5-1-3: قطر ساقه در قسمت تحتانی آن     78
3-5-1-4: تعداد شاخه¬ی فرعی    78
3-5-1-5: تعداد غوزه¬ی نابارور در هر بوته     78
فهرست مطالب
عنوان     صفحه
۳-۵-۱-۶: قطر غوزه    79
3-5-1-7: تعداد غوزه در بوته و تعداد دانه در غوزه     79
3-5-1-8: عملکرد دانه    79
3-5-1-9: وزن هزار دانه     79
3-5-1-10: وزن هزار دانه¬ی غوزه ها¬ی اصلی و فرعی     80
3-5-1-11: عملکرد بیولوژیک     80
3-5-1-12: عملکرد بیولوژیک غوزه های اصلی و فرعی     80
3-5-1-13: شاخص برداشت بوته     80
3-5-1-14: شاخص برداشت غوزه های اصلی و فرعی     81
3-5-2: شاخص های رشد     81
3-5-2-1: شاخص سطح برگ (LAI)     81
3-5-2-2: سرعت رشد محصول (CGR)     81
3-5-2-3: سرعت رشد نسبی (RGR)     81
3-5-2-4: سرعت جذب خالص (NAR)     82
3-5-2-5: نسبت سطح برگ LAR)     82
3-5-2-5-6: وزن خشک کل گیاه (TDW)     83
3-5-3: درصد روغن     83
3-5-4: عملکرد روغن     83
فهرست مطالب
عنوان     صفحه
۳-۵-۵: سنجش اسید های چرب     83
3-5-6: صفات فیزیولوژیک     84
3-5-6-1: ناپایداری غشاء سیتوپلاسمی     84
3-5-6-2: اندازه گیری محتوای رطوبت نسبی     84
3-5-6-3: درصد آب برگ     85
3-5-6-4: آب نهایی برگ     85
3-5-6-5: محتوای آب اولیه    86
3-5-6-6: کمبود آب اشباع     86
3-5-6-7: سرعت از دست دادن آب     86
3-6: تجزیه و تحلیل داده ها     87
فصل چهارم (نتایج و بحث)     88
4-1: ارتفاع گیاه     89
4-2: ارتفاع اولین شاخه از سطح خاک    90
4-3: قطر ساقه     92
4-4: تعداد شاخه¬ی فرعی     93
4-5: تعداد غوزه در بوته     100
4-6: تعداد غوزه¬ی نابارور     101
4-7: قطر غوزه¬ی اصلی     103
فهرست مطالب
عنوان     صفحه
۴-۸: تعداد دانه در غوزه     104
4-9: عملکرد دانه     111
4-10: عملکرد دانه¬ی غوزه¬ی اصلی     112
4-11: عملکرد دانه¬ی غوزه های فرعی     114
4-12: وزن هزار دانه     116
4-13: وزن هزار دانه¬ی غوزه¬ی اصلی     123
4-14: وزن هزار دانه¬ی غوزه¬ی فرعی     124
4-15: عملکرد بیولوژیک     126
4-16: عملکرد بیولوژیک غوزه¬ی اصلی     128
4-17: عملکرد بیولوژیک غوزه های فرعی     134
4-18: شاخص برداشت بوته     136
4-19: شاخص برداشت غوزه های اصلی     137
4-20: شاخص برداشت غوزه های فرعی      138
4-21: روز تا رسیدگی      145
4-22: درصد روغن      146
4-23: عملکرد روغن      148
4-24: اولئیک اسید      150
4-25: لینولئیک اسید      156
فهرست مطالب
عنوان     صفحه
۴-۲۶: ناپایداری غشاء سلولی      158
4-27: درصد آب برگ      160
4-28: محتوای آب اولیه      161
4-29: آب نهایی برگ      167
4-30: میزان آب نسبی      168
4-31: کمبود آب اشباع      169
4-32: سرعت از دست دادن آب      171
4-33: تجمع ماده¬ی خشک (TDW)      178
4-34: شاخص سطح برگ (LAI)      180
4-35: سرعت رشد محصول (CGR)      182
4-36: سرعت رشد نسبی (RGR)      185
4-37: سرعت جذب خالص (NAR)      187
4-38: نسبت سطح برگ (LAR)      189
فصل پنجم (نتیجه گیری)    194
5-1 نتیجه گیری     195
5-2: پیشنهادات      197
منابع:    198
Abstract:    213